صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ چیست
پلتفرم Uniswap نوعی صرافی غیرمتمرکز (DEX) مبتنی بر شبکه اتریوم است، که افراد می‌توانند در آنجا به مبادله توکن‌های ERC20 بپردازند. در این صرافی، نیازی به خریدار و فروشنده برای ایجاد تقاضا نیست و این کار از طریق معادله‌ای انجام می‌شود، که به صورت خودکار ارزش را تنظیم و تعدیل می‌کند. در این صرافی نیازی به احراز هویت نیست و همه افراد از هر جای جهان می‌توانند به معامله در آن بپردازند. اما یونی سواپ چیست؟ در این مقاله به معرفی این دکس محبوب، ایده و اهداف آن، نحوه کارکرد، سرویس‌ها و خدمات Uniswap،معرفی توکن UNI، نقشه راه، همکاری‌ها، معرفی تیم سازنده و روش‌های خرید و نگهداری توکن یونی می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.
Uniswap یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم، برای معاملات توکن‌های ERC-20 است. این دکس بر خلاف بسیاری از صرافی‌ها که متمرکز هستند و شما باید به واسطه‌ها اعتماد کنید، ابزاری برای افراد جامعه است و افراد می‌توانند با استفاده از آن به مبادله توکن بپردازند، به‌طوری که در این میان نیازی به واسطه و شخص ثالث نباشد؛ در یونی سواپ، شما به قراردادهای هوشمند اعتماد می‌کنید. یونی سواپ همچنین بر خلاف بسیاری از صرافی‌های دیگر، به تطابق خریدار و فروشنده برای تعیین قیمت و اجرای ترید نمی‌پردازد. در اینجا، از یک معادله تطابقی ساده و استخرهای نقدینگی استفاده می‌شود.
همانطور که اشاره کردیم، Uniswap با استفاده از استخرهای نقدینگی کار می‌کند و افراد، در این استخرها سرمایه‌گذاری می‌کنند و نقدینگی را برای معاملات توکن‌های مختلف فراهم می‌کنند، که به آنها تامین کننده نقدینگی گفته می‌شود. این تامین‌کنندگان نقدینگی، در عوض این کار پاداش می‌گیرند و در کارمزد معاملات شریک می‌شوند. این استخرها به صورت خودکار توسط قراردادهای هوشمند اداره می‌شوند. به این ترتیب، پلتفرم یونی‌سواپ توانسته است مشکل نقدینگی را حل کند و علت محبوبیت آن هم همین قضیه است.
صرافی‌های غیرمتمرکز، بسیاری از مشکلات صرافی‌های متمرکز را حل کرده‌اند؛ مشکلاتی مانند هک (امکان هک وجود دارد، اما نسبت به صرافی‌های متمرکز احتمال کمتری وجود دارد) و سوء‌مدیریت در مورد صرافی‌های غیرمتمرکز مطرح نیست؛ اما این صرافی‌ها نیز دارای مشکلات خاص خود هستند؛ یکی از این مشکلات، کمبود نقدینگی کافی است، که پلتفرم Uniswap ابتکاری جالب به خرج داد و از مدل سنتی اوردر بوک که در آن صرافی‌ها متکی به خریدار و فروشنده هستند، استفاده نکرد. بازارسازان دارایی‌ها را در استخرهایی واریز می‌کنند که تریدرها می‌توانند با آن معامله کنند. قیمت به صورت الگوریتمی بر اساس نسبت دو دارایی مورد معامله تعیین می‌شود.
بیشتر بخوانید:آموزش سریع ورود به بازار ارزدیجیتال
ایده و هدف یونی سواپ چیست؟
Uniswap از ایده‌ای متولد شد که در سال 2016 توسط ویتالیک بوترین خالق اتریوم، برای یک صرافی غیرمتمرکز پیشنهاد شد. Vitalik Buterin ایده‌ای را مطرح کرد که شامل یک بازارساز خودکار (AMM) آن‌چین با ویژگی‌های خاص بود. یک سال بعد در سال 2017، هیدن آدامز (Hayden Adams) برای تبدیل این ایده به یک محصول کاربردی، شروع به کار کرد. آدامز پس از دریافت چندین کمک مالی از جمله 100،000 دلار از بنیاد اتریوم، یونی سواپ را در نوامبر 2018 (آبان 97) راه‌اندازی کرد؛ در آن زمان، به سرعت نقدینگی بسیاری به سمت این صرافی روانه شد و یونی سواپ حجم زیادی در معاملات را تجربه کرد.
در ابتدا، آدامز یک سیستم گواه اثبات مفهوم (Proof of Concept) ایجاد کرد، که شامل یک قرارداد هوشمند و یک پیش‌نویس اولیه در سایت پروژه بود. این قرارداد تنها یک تامین‌کننده نقدینگی داشت و برای سواپ‌های ساده طراحی شده بود. این اولین گام به سمت مفاهیم مربوط به بازارسازهای خودکار و پتانسیل‌های نامحدود اتریوم بود. هایدن آدامز خاطرنشان کرد که پروژه‌های بزرگی که در آن زمان بر روی شبکه اتریوم قرار داشتند، برخی از خصوصیات این شبکه را داشتند؛ اما تنها برخی از آنها قادر بودند که از تمام این ویژگی‌ها استفاده کنند. به‌علاوه، تقریبا تمام آنها بسیار پیچیده و از نظر امنیتی بسیار غیرقابل اطمینان بودند. آدامز متوجه شد که یونی سواپ می‌تواند نه تنها یک پروژه برای یادگیری شخصی باشد، بلکه می‌تواند یک ابزار کارآمد برای افراد باشد.
یونی سواپ چگونه کار می‌کند؟
همانطور که اشاره کردیم، Uniswap یک مارکت میکر اتوماتیک است، که در یک سیستم متشکل از قراردادهای هوشمند ساخته شده است. این پروتکل نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد، در برابر سانسور مقاوم است و امنیت دارد. یونی سواپ یک برنامه متن باز تحت لیسانس GPL (مجموعه‌ای از مجوزها برای تضمین آزادی برای کاربران در زمینه‌های راه‌اندازی، یادگیری، به‌اشتراک‌گذاری و تغییر و اصلاح نرم‌افزارها) است.
هر جفت ارز دیجیتال در یونی‌سواپ، استخر نقدینگی مخصوص به خود را دارد. هر کسی می‌تواند با واریز کردن مقدار معادل از هر دو توکن در استخر نقدینگی، تبدیل به یک تامین‌کننده نقدینگی شود. در ازای این کار، به آنها یک LP Token یا توکن نقدینگی داده می‌شود، که در واقع نماینده نقدینگی او در استخرهاست. هر زمان که فرد اراده کرد، می‌تواند این توکن‌های اصلی خود را با بازپرداخت توکن‌های LP خود، برداشت کند.
نسخه 1 یونی سواپ
در ورژن اول Uniswap، تمام استخرهای نقدینگی، با جفت‌های اتر و یک توکن ERC20 تامین می‌شد. اگر کاربران می‌خواستند یک توکن ERC-20 را با توکن ای آر سی 20 دیگر مبادله کنند، باید از روتر اتر استفاده می‌کردند، که در نتیجه کارمزد بیشتری باید پرداخت می‌کردند؛ زیرا امکان سواپ کردن مستقیم توکن‌ها وجود نداشت. این موضوع، معایبی داشت:
- کارمزد بالاتر
- وابستگی شدید یونی سواپ به کوین اتر
- عدم امکان مبادله مستقیم توکن‌های ERC20
به این دلایل، نسخه دوم یونی سواپ عرضه شد.
بیشتر بخوانید:آموزش ساخت کیف پول ارز دیجیتال
نسخه 2 صرافی یونی سواپ
انتشار نسخه 2 یونی سواپ در می 2020 (اردیبهشت 99) شاهد یک ارتقای اساسی بود که امکان سواپ مستقیم ERC20 به ERC20 را فراهم می‌کرد و در جایی که لازم بود، توکن Wrap شده را از معادله حذف می‌کرد. همچنین یونی سواپ در نسخه 2 پشتیبانی از توکن‌های ناسازگار ERC20 مانند OMG و USDT و مجموعه‌ای از پیشرفت‌های فنی را اضافه کرد که استفاده از آن را جذاب‌تر می‌کرد.
همچنان‌که که محبوبیت استخراج نقدینگی و ییلد فارمینگ در سال 2020 به طور چشمگیری افزایش یافت، یونی سواپ نیز رشد مشابهی را تجربه کرد؛ زیرا بسیاری از پلتفرم‌های امور مالی غیر متمرکز (DeFi) به ارائه‌دهندگان نقدینگی یونی سواپ اجازه می‌دهند تا از توکن‌های LP خود کسب سود کنند.
این امکان در ترکیب با 0.3 درصد کارمزدی که به ارائه دهندگان نقدینگی توزیع می‌شود، باعث شده است که یونی سواپ از نظر ارزش کل قفل شده (TVL) به یکی از صرافی‌های پیش‌رو در صنعت بلاکچین تبدیل شود.
در دکس‌ها، یکی از توکن‌ها در ازای دیگری مبادله می‌شود. از آنجایی که استخرها معمولا به‌صورت 1 به 1 تامین نقدینگی می‌شوند، اگر بخواهید یک توکن را Swap کنید، تقریبا به مقدار معادل، توکن دیگری را دریافت خواهید کرد. در نسخه دوم یونی سواپ، مبادله طبق فرمول ساده‌ای انجام می‌شود:
x * y = k
در این فرمول، x و y نشان‌دهنده کوین ETH و توکن‌های ERC20 موجود در استخر، یا دو توکن erc-20 موجود در استخر است و k نشان‌دهنده یک عدد ثابت است. زمانی که شما x و y را ضرب می‌کنید، ارزش آن باید همیشه برابر با ارزش k باشد. در ادامه، بیشتر درباره این فرمول صحبت خواهیم کرد.
در ورژن دوم یونی سواپ، 0.3 درصد کارمزد برای مبادلات دریافت می‌شود، که در بین تامین‌کنندگان نقدینگی آن استخر، نسبت به میزانی که نقدینگی را تامین کرده‌اند، تقسیم می‌شود.
به این دلیل که قیمت دو جفت ارز قابل معامله، از طریق مبادلات تغییر می‌کند، تفاوت بین قیمت یونی سواپ و قیمت صرافی‌های دیگر، فرصت‌های آربیتراژ ایجاد می‌کند. این مکانیزم باعث می‌شود که قیمت‌های Uniswap، تقریبا معادل قیمت بازار باشند.
روشی که یونی‌سواپ برای حل مشکل نقدینگی پیش گرفته، استفاده از یک پروتکل نقدینگی اتوماتیک است. بدین صورت که کاربران تشویق می‌شوند که تبدیل به تامین‌کننده نقدینگی شوند؛ زیرا مثلا اگر 1000 تتر و به میزان معادل آن اتر در استخر ETH/USDT تامین کنید، هر کاربری که این جفت ارز را مبادله کند، از کارمزد آنها (0.3 درصد) مقداری به شما می‌رسد.
کاربران با ادغام دارایی‌های خود در یک استخر، در واقع یک صندوق می‌سازند که تمام مبادلات آن جفت ارز، از آنجا انجام می‌شود. هر توکنی که در یونی سواپ لیست شده، دارای استخر خود است و کاربران می‌توانند آن را تامین نقدینگی کنند. با این روش، خریدار یا فروشنده نیازی به انتظار برای پیدا شدن فروشنده یا خریدار مقابل ندارد و مبادله خود را به سرعت انجام می‌دهد؛ زیرا طرف مقابل او، استخر نقدینگی است.
در ازای تامین نقدینگی، شما یک توکن LP دریافت می‌کنید، که نماینده دارایی‌های شما در استخر است. برای مثال، فرض کنید که شما در استخری که 100,000 دلار نقدینگی دارد، 10,000 دلار نقدینگی تامین می‌کنید. در این صورت، 10 درصد از تمام مبادلاتی که در آن استخر انجام می‌شود، به شما تعلق می‌گیرد؛ زیرا 10 درصد از این استخر را شما تامین نقدینگی کرده‌اید. این توزیع فی، کاربران را تشویق به مشارکت در نقدینگی استخرها می‌کند و بدین صورت، مشکل نقدینگی دکس‌ها برطرف می‌شود.
اگر تصمیم بگیرید که نقدینگی خود را از استخر خارج کنید، کافی است LP Token خود را در ازای دو توکن خود بازپرداخت کنید. در این صورت، توکن LP شما نابود می‌شود و دو توکن به کیف پول شما باز می‌گردد.
