قرارداد آتی چیست
قرارداد آتی چیست؟ در بازار رمز ارزها معاملات فیوچرز یک ارز دیجیتال چگونه انجام می‌شود؟ چه تفاوتی میان ترید مارجین و مبادله ارزهای دیجیتال در بازار Futures وجود دارد؟ انجام معامله در بازار فیوچرز صرافی بایننس و سایر پلتفرم‌های معاملاتی چگونه است؟ این مقاله را به معرفی قراردادهای آتی در بازار ارزهای رمزنگاری شده اختصاص داده‌ایم.
قرارداد آتی چیست؟
فعالیت در بازارهای مالی به روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است. یکی از دلایل وجود تنوع در این بازارها، جذب حداکثر سرمایه و تامین نیازهای طیف گسترده‌ای از تریدرهاست. معاملات اسپات، بازار مارجین و قرار داد آتی سه ابزار محبوب و شناخته شده انجام معامله و ترید در بازار ارزهای دیجیتال است. اگر با معاملات اسپات و تفاوت آن با معاملات مارجین آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌شود ابتدا مقاله زیر را مطالعه کنید:
در این بخش، مفهوم معاملات فیوچرز یا معاملات آتی بیت کوین، اتریوم و سایر رمز ارزها در بازار ارزهای دیجیتال را معرفی خواهیم کرد.
قرارداد آتی در ارز دیجیتال
اساسا قرارداد آتی همانطور که از اسمش پیداست، توافقنامه‌ای بین دو طرف به منظور خرید یا فروش دارایی مورد نظر مانند بیت کوین با قیمت مشخص و در زمان مشخصی در آینده است. دو پارامتر، “زمان” و “قیمت” در این قراردادهای فیوچرز بسیار مهم است. فاکتور زمان تحت عنوان Expiration Date (تاریخ انقضا یا تاریخ تسویه) و فاکتور قیمت نیز تحت عنوان Price در قراردادهای Futures تعیین می‌شود. یک قرارداد آتی بر روی هر دارایی (طلا، برنج، نفت، بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال) قابل اجراست. در یک بازار معاملات آتی، تریدرها قرارداد خرید یا فروش یک دارایی را در زمان مشخص در آینده و یا قیمتی مشخص که در قرارداد قید خواهد شد، بین هم تنظیم می‌کنند. مثلا، امروز شنبه 1 خرداد 1400، دو تریدر قرارداد آتی 2 کوین بیت کوین به تاریخ شهریور 1400 به قیمت 40,000 دلار بین خود تنظیم می‌کنند. مطابق این قرارداد، فروشنده باید در روز آخر شهریور ماه، 2 بیت کوین را به قیمت 40000 دلار به خریدار تحویل دهد. اینکه در آخرین روز شهریور، بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال به چه قیمتی معامله می‌شود، تاثیری بر این قرارداد نخواهد داشت. اگر قیمت بیت کوین در بازار، 20000 دلار باشد. خریدار متعهد است تا بیت کوین را به قیمت 40,000 دلار خریداری کند( دو برابر قیمت بیت کوین در آن روز) و برعکس اگر قیمت بیت کوین در بازار 80,000 دلار باشد، فروشنده متعهد است تا بیت کوین خود را به قیمت 40,000 دلار به فروش برساند( نصف قیمت واقعی بیت کوین در آن روز) و همین اختلاف قیمت یک دارایی در بازار با قیمت توافق شده در قرارداد آتی، محلی برای کسب سود برای تریدرها خواهد بود.
قرارداد آتی دائمی یک رمز ارز چیست؟
مدلی که در بالا توضیح دادیم، قرارداد آتی دارای تاریخ سررسید است. گونه‌ی دیگری از قراردادهای فیوچرز، Perpetual Futures Contract بوده که قراردادهای آتی بدون سررسید یا بدون تاریخ انقضا ترجمه می‌شود. این قرارداد، تاریخی برای تسویه قرارداد نداشته و به عبارتی تاریخ تسویه برای این قرارداد وجود ندارد و تریدرها می‌توانند هر زمانی که بخواهند آن را تسویه کنند. صرافی بایننس و بسیاری از صرافی‌هایی که در حوزه ارز دیجیتال فعالیت دارند، هم قرارداد آتی دارای تاریخ سررسید و هم قرارداد فیوچرز بدون تاریخ سررسید را ارائه می‌دهند.
چرا تریدرها در بازارهای Futures معامله می‌کنند؟
مدیریت ریسک سبد سرمایه‌گذاری؛ یکی از دلایل اصلی استفاده تریدرها از معاملات آتی در بازار ارزهای دیجیتال است.
کسب سود در زمان ریزش قیمت‌ها؛ این مورد نیز یکی از کاربردهای اصلی بازار فیوچرز و مارجین در بازار رمز ارزها است. در بازار اسپات، تریدرها زمانی که یک کوین یا توکن را خریداری می‌کنند، تنها در صورت افزایش قیمت‌ها، سود می‌کنند. اما با استفاده از قرارداد آتی فروش یا Short در بازار فیوچرز، تریدر می‌توان در زمان ریزش قیمت نیز سرمایه خود را افزایش دهد.
استفاده از ابزار اهرم معاملاتی یا لوریج؛ این مورد نیز یکی از دلایل اصلی استفاده از معاملات آتی است. در بازار اسپات، تریدر برای خرید یک دارایی باید 100 درصد قیمت آن دارایی را شخصا بپردازد، اما در معاملات مارجین و فیوچرز، استفاده از Leverage این امکان را به تریدرها می‌دهد که تنها درصدی از سرمایه مورد نیاز برای خرید یک دارایی را پرداخته و مابقی را از صرافی قرض بگیرد.
متعال‌سازی و مدیریت ریسک؛ قراردادهای آتی می‌توانند برای کاهش ریسک‌های به خصوص مورد استفاده قرار گیرند. برای مثال، ممکن است یک ماینر بیت کوین، رمز ارزهایی که هنوز استخراج نکرده را با استفاده از قردادهای آتی بفروشد تا مطمئن شود در آینده، حتی با وجود اتفاقات نامساعد و نوسانات بازار، مبلغ مشخصی پول دریافت خواهد کرد.
کسب سودهای بزرگ از حرکت‌های کوچک بازار؛ برای مثال اگر یک تریدر یک قرارداد آتی لانگ با لوریج 10 بر روی بیت کوین باز کند، در صورتی که قیمت بیتکوین 1 درصد افزایش پیدا کند، این تریدر 10 درصد سود خواهد کرد. این ویژگی باعث شده تا معامله‌گران بسیاری به این بازار علاقه‌مند شوند.
در ادامه با مهمترین اصطلاحات در بازار معاملات آتی رمز ارزها آشنا می‌شویم.
Leverage یا لوریج
لوریج یا اهرم معاملاتی ابزاری برای چند برابر کردن سرمایه در معاملات فیوچرز است. در نتیجه، میزان سود و زیان تریدر نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت. صرافی‌های مختلف بر اساس میزان نقدینگی و سیاست‌های داخلی خود، لوریج‌های مختلفی را ارائه می‌دهند. برای مثال صرافی بایننس، در بخش معاملات آتی خود تا لوریج 125 را ارائه می‌دهد. لوریج 125 به معنی، 125 برابر شدن سرمایه تریدر است. در زمان نگارش این مقاله، قیمت بیت کوین در محدوده 38,000 دلار معامله می‌شود. اگر یک تریدر بخواهد، یک بیت کوین را خریداری کند، باید حداقل 38000 دلار در اکانت ترید خود موجودی داشته باشد. بدیهی است اگر فردی، در اکانت خود 19,000 دلار داشته باشد، تنها می‌تواند 0.5 بیت کوین خریداری کند. اما با استفاده از Leverage در بازار فیوچرز، می‌تواند دارایی خود را چند برابر کند. مثلا اگر این تریدر، در بازار آتی از لوریج 5 استفاده کند، مقدار سرمایه او (19,000 دلار) پنج برابر خواهد شد. او اکنون 19,000*5=95,000 دلار دارایی داشته و می‌تواند 2.5 واحد بیت کوین خریداری کند، این در حالی است که در بازار اسپات تنها می‌توانست 0.5 بیت کوین خریداری کند.
بیشتر بخوانید:مقدمه ای بر اقتصاد رمزارز محور
سفارش Short
از آنجا که در یک قرارداد آتی دو طرف خریدار و فروشنده حضور دارند، زمانی که یک طرف قرارداد معتقد است که قیمت یک دارایی در آینده کاهش پیدا می‌کند، او به عبارتی دارایی مورد نظر را در زمان حال به فروش رسانده تا در آینده مجددا آن دارایی را در قیمتی پایینتر خریداری کرده و قرارداد آتی را تسویه کند.
سفارش Long
تریدری که یک قرارداد آتی لانگ را باز می‌کند، معتقد است که قیمت دارایی مورد نظر در آینده افزایش خواهد یافت. به عبارتی دارایی مورد نظر را در قیمت فعلی خریداری کرده تا در آینده آن را به قیمتی بالاتر به فروش برساند و قرارداد فیوچرز را تسویه کند.
Liquidation یا قیمت لیکویید
لیکویید شدن یا کال مارجین شدن در معاملات بازار فیوچرز به معنی صفر شدن دارایی تریدر در یک معامله است. از آنجا که در این بازارها، تریدرها از لوریج استفاده کرده و دارایی خود را چند برابر می‌کنند، سود و زیان آنها نیز چند برابر خواهد شد. اگر میزان زیان در یک معامله به اندازه کل سرمایه‌ی خود تریدر شود، معامله به صورت خودکار تسویه شده و دارایی تریدر صفر خواهد شد. مثلا، اگر یک تریدر یک قرارداد Futures لانگ با لوریج 20 باز کند و قیمت آن دارایی 5 درصد (در حقیقت این عدد به دلیل در نظر گرفتن کارمزد معاملات کمتر از 5 درصد خواهد بود) کاهش یابد، از آنجا که این تریدر از لوریج 20 استفاده کرده، میزان زیان او نیز 20 برابر شده و در نتیجه زیان او 100 درصد سرمایه‌اش خواهد شد( 20*5=100). در چنین وضعیتی تریدر لیکویید شده و کل دارایی او از بین خواهد رفت. این اتفاق تنها در زمانی که از لوریج استفاده شود، رخ خواهد داد.
بیشتر بخوانید:آموزش ارز دیجیتال
مارجین اولیه یا Initial Margin
مارجین اولیه یا حداقل مارجین در یک قرارداد آتی به حداقل میزان سرمایه‌ای که باید توسط خود تریدر تامین شود اشاره دارد. برای مثال اگر یک تریدر قصد انعقاد قرارداد با لوریج 10 برای خرید 100 رمز ارز اتریوم را دارد، باید حداقل 10 درصد قیمت اتریوم رو در حساب خود داشته باشد و 90 درصد مابقی از جانب صرافی تامین خواهد شد.
Market Price یا Mark Price
بازار فیوچرز بازاری متفاوت از بازار اسپات است. سفارش‌ها در این دو بازار یکسان نبوده و عرضه و تقاضا در این دو بازار، متفاوت است. برای مثال در زمان نگارش این مقاله، قیمت بیت کوین در بازار اسپات بایننس 38300 دلار بوده و این در حالی است که قیمت بیت کوین در بازار فیوچرز این صرافی، 37800 دلار است. برای معامله در بازار آتی، قیمت دارایی‌ها در این بازار ملاک است. محاسبه سود و زیان، قیمت لیکویید و هرآنچه به قیمت یک دارایی وابسته است، بر اساس قیمت آن در بازار فیوچرز محاسبه خواهد شد.